མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་དཔྱད་པ་བྱིས་པའི་རྨོངས་འཆར།

སྔོན་འགྲོ་འཛིན་གྲྭའི་སློབ་གཉེར་བ། ཐུབ་བསྟན་དབང་གྲགས།

རིགས་རུས་བཟང་ཞིང་སྲིད་པའི་ཕུན་ཚོགས་ཅི་འདོད་སྤྱོད་པའི་རྒྱལ་སྲས་ཤིག།
འཁོར་བའི་རང་མཚང་རིགས་པས་བརྟོལ་ཏེ་རང་ཉིད་གཅིག་པུར་ནགས་སུ་གཤེགས།།
བདེན་པའི་དོན་ལ་ཡིད་རྟོན་བྱས་ཏེ་ནང་གི་དགྲ་བོ་མཐའ་རུ་བསྐྲད།།
ཐེག་གསུམ་ལམ་གྱིས་འགྲོ་བ་འདུལ་བའི་ཐབས་མཁས་སྐྱེས་བུ་གང་དེར་འདུད།།

རྒྱལ་བའི་རྗེས་འཛིན་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་མགོན་དང་། །རྒྱན་དྲུག་མཆོག་གཉིས་ལ་སོགས་པཎ་གྲུབ་ཀུན།།
དེ་བཞིན་གངས་ལྗོངས་མཁས་པའི་དབང་པོ་བཅས། །དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཡིད་པདྨོ་སྐྱོངས།།

མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་རིགས་པའི་ལམ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་བཞིན་འཆད་དཀའ་ན།།
རྣམ་དཔྱོད་རིང་དུ་བྲལ་བའི་བདག་ལྟ་བུས། །བཤད་པའི་སྤོབས་པ་མེད་ཀྱང་གོམས་འདྲིས་ཙམ།།

ཞེས་སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེ་ཅན་དེས་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྩལ་ཤུགས་ལས་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དབང་མོས་པ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཞིག་གསུངས་པ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན། བཀའ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་དུ་འདུས་ལ། དེ་དག་ལས་སྙིང་པོ་བསྟན་པའི་མདོ་བཅུའི་ཡ་གྱལ་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས།¹ དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས། ངས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་ལས་འདིར་བློ་གྲོས་ཀྱི་ས་བོན་ཙམ་ཞིག་གླེང་བར་བྱ་བ་ལ།

མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་རེ་རེ་ནས་བཤད་པ་དང་། ཞར་བྱུང་དུ་ལུགས་འདིས་བདེན་གྲུབ་མི་འདོད་པ་བསྟན་ཏེ་མཇུག་བསྡུ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་མཚན་ཉིད་གསུམ་རེ་རེ་ནས་བཤད་པ་ལའང་། ཀུན་བརྟགས་ལ་དཔྱད་པ་དང་། གཞན་དབང་ལ་དཔྱད་པ། ཡོངས་གྲུབ་ལ་དཔྱད་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས།² བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྐྱེའོ་ཞེའམ། འགག་གོ་ཞེའམ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྤང་བ་དང་། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དམ། བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མིང་དང་བརྡར་རྣམ་པར་གཞག་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པ་དང་།

རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས།³ ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཇི་ཙམ་དུ་རྗེས་སུ་ཐ་སྙད་གདགས་པའི་ཕྱིར་མིང་དང་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེས་པ་ལྟར། ཀུན་བརྟགས་ཞེས་པ་ནི་འཁྲུལ་རྟོག་གི་ངོར་མིང་དང་བརྡས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཙམ་ལས་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་རང་གི་མཚན་ཉིད་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། སུམ་ཅུ་པ་ལས།⁴ རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་གང་གིས། །དངོས་པོ་གང་གང་རྣམ་བརྟགས་པ། །དེ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡི། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དེ་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས་ཀྱང་།⁵ མིང་དང་དོན་ནི་ཇི་ལྟ་བར། །དོན་དང་མིང་དུ་སྣང་བ་གང་། །ཡང་དག་མི་རྟོག་རྒྱུ་མཚན་ནི། །ཀུན་བཏགས་པ་ཡི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར། ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཀུན་བརྟགས་ནི་མིང་དོན་འདྲེས་པར་སྣང་བའི་རྟོག་པས་སྒྲོ་བཏགས་སམ་སེལ་ངོར་གྱི་ཆོས་ཤིག་ལ་འཇོག་དགོས་པར་སེམས་ཏེ།

མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་ཐེག་མཆོག་བདུད་རྩིའི་དགའ་སྟོན་ལས།⁶ མཚན་མའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་དོན་དེ་ལ་མིང་གློ་བུར་དུ་རྟོག་པས་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཡིན་པས། ཞེས་དང་། དེ་ལྟར་མིང་དང་དོན་གྱི་མཚན་མ་ཕན་ཚུན་བསྲེས་ནས་འཛིན་པ་དེ་ཆོས་སྣ་ཚོགས་སོ་སོ་རིས་ཆད་དུ་འཛིན་པ་ཡང་དག་མིན་རྟོག་གི་རྒྱུ་མཚན་དུ་གྱུར་པ་ནི། ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ཕྱི་རོལ་དུ་སྣང་བའི་བུམ་སོགས་ནི་བློ་ངོར་སྣང་བའི་ཆོས་དེ་ཡིན་ལ། འདི་ནི་བུམ་པའོ་སྙམ་པའི་ཆོས་དེ་སེལ་ངོར་ལྟོ་ལྡིར་བ་སོགས་དོན་གྱི་རྣམ་པ་དེ་དང་བུམ་སོགས་ཀྱི་མིང་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་ནས་གཟུང་བ་ཡུལ་དང་དེ་འཛིན་པའི་སེམས་གཉིས་ཐ་དད་དུ་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་བུམ་པ་ཞིག་གཏན་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དགག་བྱ་དངོས་སུ་བཅད་ལྡོག་ནས་བཞག་པ་ཙམ་ལས། ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ།།

དབུས་མཐའི་འགྲེལ་པ་འོད་ཟེར་ཕྲེང་བ་ལས།⁷ བྱིས་པ་འཁྲུལ་པའི་བློས་བདག་གཉིས་སུ་བཟུང་ཡང་རང་གི་ངོ་བོ་རྟག་ཏུ་མེད་པ་སྟེ་ཡོད་མ་མྱོང་བ་ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མེད་ཅེས་པ་དེ་ཡང་གདགས་གཞི་དང་བཏགས་ཆོས་གང་གི་ངོས་ནས་བཙལ་ཀྱང་རྙེད་དུ་མེད་པ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་པ་ལས་གཏན་ནས་མེད་པའི་རི་རྭ་ལྟ་བུར་གོ་བར་མི་བྱ་སྟེ། དོན་སྤྱི་སོགས་རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བརྟགས་རྣམས་ལ་མ་ངེས་སོ།།

ཡིད་བཞིན་མཛོད་ལས། དེས་ན་གཟུགས་ནི་ཀུན་བརྟགས་ཏེ། ཞེས་སོགས་གཟུགས་ཀུན་བརྟགས་སུ་འཇོག་པ་ནི་རྟོག་ངོར་དངོས་སུ་སྣང་བའི་ཕྱི་རོལ་རྡུལ་གྲུབ་ཀྱི་གཟུགས་ལ་འཇོག་དགོས་ཀྱི་དེ་ནི་རྟོག་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཙམ་ལས་མ་འདས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་ལ་ཡང་མཚུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ལུང་རིགས་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ལས་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། ཡིད་བཞིན་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་པདྨ་དཀར་པོ་དང་གྲུབ་བསྡུས་སོགས་ལས་གསུངས་པ་ལྟར། བཏགས་པ་ཙམ་ལས་རང་མཚན་དུ་མེད་པའོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་མཚན་ཉིད་ཆད་པའི་ཀུན་བརྟགས་དང་རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བརྟགས་གཉིས་སོ། །མཚན་གཞི་ནི་རིམ་པ་བཞིན། བདག་གཉིས་ལྟ་བུ་དང་པོ་དང་། དོན་སྤྱི་ལྟ་བུ་གཉིས་པའོ། །འདི་གཉིས་ཀྱི་མཚན་གཞི་རྒྱས་པར་གྲུབ་མཐའ་མཛོད་དུ་གསལ་བ་ལྟར་ལགས་པས་འདིར་མ་བྲིས་སོ།།

གཉིས་པ་གཞན་དབང་ལ་དཔྱད་པ་ནི། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས།⁸ རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། ཞེས་དང་། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས།⁹ གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེས་པ་ལྟར་གཞན་དབང་ཞེས་པ་ནི་རྐྱེན་གཞན་བག་ཆགས་རྟེན་འབྱུང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྱི་རོལ་དུ་སྣང་བའི་གཟུགས་ཉིད་རྐྱེན་བག་ཆགས་སྨིན་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་ཡིན་གྱི་བདག་ཉིད་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་རྡུལ་གྲུབ་ལས་བྱུང་བའི་བེམ་པོ་ནི་ལུགས་འདིའི་དགག་བྱ་ཡིན་པས་སོ།།

དེའང་སུམ་ཅུ་པ་ལས།¹⁰ གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད། །རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གནས་དོན་ལུས་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་སེམས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདིར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་ཐ་སྙད་གནས་ཚུལ་དང་སྣང་ཚུལ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་སྟེ་གནས་ཚུལ་ལ་ཕྱི་དོན་མི་འདོད་ཀྱང་། སྣང་ཚུལ་ལ་ཕྱི་རོལ་རྡུལ་གྲུབ་ཀྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ཁས་བླངས་པས་སེམས་ཙམ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་ཕྱི་དོན་ཁས་ལེན་པའི་སྐབས་དང་མི་ལེན་པའི་སྐབས་ཞེས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་ཞིབ་ཆ་བྱེད་པ་ནི། ལུང་རིགས་ཀྱིས་བརྟགས་ཤིང་མ་དཔྱད་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཞིག་ཁས་བླངས་པ་དང་གཉིས་སུ་མ་མཆིས་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་ནི་གྲུབ་མཐའ་ལ་ཁས་ལེན་ན་ལུང་རིགས་ཀྱིས་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ནས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་མཚམས་བྱས་པའི་བློས་གཞག་དགོས་ལ། དེ་ལྟར་ལུང་རིགས་ཀྱིས་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ན་ཐ་སྙད་གནས་ཚུལ་འབའ་ཞིག་ལས་སྣང་ཚུལ་ཞིག་འཇོག་མི་ཤེས་ཏེ། འདིར་སྣང་ཚུལ་ཞེས་པ་དེ་མ་བརྟགས་མ་དཔྱད་པ་ཞིག་དགོས་པས་སོ།།

སྤྱིར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ་ཐ་སྙད་གནས་སྣང་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ཞིང་སྣང་ཚུལ་ལ་ཕྱིི་དོན་འདོད་པ་སོགས་ཡོད་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ལུགས་འདིའི་གྲུབ་མཐར་ཚོགས་དྲུག་གི་ཤེས་པ་ལ་དངོས་སུ་སྣང་ན་ཤེས་པ་དངོས་ཡིན་དགོས་པ་ལས་ཕྱི་དོན་གྱི་ཆོས་རྡུལ་ཙམ་ཡང་ཁས་མི་ལེན་ཏེ། ཕྱི་དོན་འགོག་པའི་རིགས་པ་སོགས་ཀྱིས་གྲུབ་བོ། །གཞན་ཡང་ཀུན་མཁྱེན་མི་ཕམ་པའི་དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་སྤྱི་དོན་ལས།¹¹ དེ་གཉིས་ནི་ཀུན་བཏགས་ཡིན་ཏེ་སྒྲ་རྟོག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་སྣང་བ་བརྟགས་ན་མི་བདེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལུང་ལ་དོགས་ནས་ཡིད་བཞིན་མཛོད་ལས་གསུངས་པའི་གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་འགྲེལ་བཤད་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱེད་དགོས་པའི་འགག་ལ་ཐུག་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོ་བོས་གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ལ། ཀུན་མཁྱེན་རྣམ་པ་གཉིས་དང་མཐུན་པར། རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་རག་ལས་ཏེ་སྐྱེས་པ་གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འཇོག་རིགས་པར་སེམས་སོ།།

འོ་ན་རྒྱན་གྱི་སྤྱི་དོན་གྱི་དགོངས་པ་ནི། ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་གདགས་གཞི་མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་ལ་བཏགས་ཆོས་ཀྱི་མིང་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་ཀུན་བརྟགས་ཡིན་པའི་དོན་དུ་མི་སེམས་ཏེ། མཚན་ཉིད་གསུམ་ཆོས་ལྔས་བསྡུས་པའི་སྐབས་སུ་གསལ་ཏེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས།¹² ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང་རྒྱུ་མཚན་དང་། མིང་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ལྔ་པོ་དག་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་དང་པོ་ཆོས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལས་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྡུས་སོ།།

ངོ་བོ་ཉིད་གཉིས་པ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། བཞིས་སོ། །ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་པ་དུ་དག་གིས་བསྡུས་ཤེ་ན། སྨྲས་པ། གཅིག་གིས་སོ། །ཞེས་པ་ལྟར་མཚན་ཉིད་དང་པོ་ཀུན་བརྟགས་ཆོས་ལྔ་གང་གིས་མ་བསྡུས་པར་གསལ་བས་སོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་དག་པའི་གཞན་དབང་དང་མ་དག་པའི་གཞན་དབང་གཉིས་ཏེ་མཚན་གཞི་ནི་རིམ་པ་ལྟར། ཁམས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་དང་པོ་དང་། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུ་གཉིས་པའོ།།

གསུམ་པ་ཡོངས་གྲུབ་ལ་དཔྱད་པ་ནི། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས།¹³ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པའི་དོན་བདག་གིས་འདི་ལྟར་འཚལ་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གནས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མ་དེ་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེར་ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད། དེ་ཁོ་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ཆོས་བདག་མ་མཆིས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་དམིགས་པ་གང་ལགས་པ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ལགས་ཏེ། ཞེས་དང་།

རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས།¹⁴ ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། མཚན་མ་དང་། གནས་ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་པའོ།།

ཞེས་པ་ལྟར་སྟོང་གཞི་གཞན་དབང་གི་སྟེང་དུ་སྟོང་ཆོས་གཟུང་འཛིན་རྒྱང་ཆད་དུ་སྣང་བའི་སྣང་བ་དེ་ཁེགས་ཙམ་གྱི་ཆ་དེ་ལ་ཡོངས་གྲུབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཡིད་བཞིན་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་ཆེན་པདྨ་དཀར་པོ་ལས།¹⁵ ཡོངས་གྲུབ་ནི་གཞན་དབང་ལ་ཀུན་བརྟགས་མེད་པར་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པའོ། །ཞེས་གསུངས། དོན་ལ་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་ཚིག་གི་སྤྲོས་པ་ཅུང་ཟད་འགོག་པའི་ཕྱིར་དུ། གཞན་དབང་ལ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཆོས་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་འཇོག་པ་ལ་སྐྱོན་མེད་པར་སེམས་ཏེ།

དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་སྤྱི་དོན་ལས།¹⁶ དེ་ཙམ་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དངོས་པོའི་ཡིན་ལུགས་གཏིང་སླེབས་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དབུས་མཐའ་ལས།¹⁷ འགྱུར་མེད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ། །ཡོངས་གྲུབ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་གཞན་དབང་ལ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པས། མཚན་ཉིད་དེ་ལ་མ་ཁྱབ་པའམ་ཁྱབ་ཆུང་བའི་སྐྱོན་འདུག་སྙམ་ན། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཅེས་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་ལས་ལྡོག་ཙམ་ལ་ཡོངས་གྲུབ་ཅེས་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི་ཡོངས་གྲུབ་མཚན་ཉིད་པ་མིན་སྟབས་སྐྱོན་དེ་མེད་དོ།།

འོ་ན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་འདི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གང་གི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་སྙམ་ན། དེ་ནི་དག་པའི་གཞན་དབང་དང་དོན་གཅིག་པས་གཞན་དབང་གིས་བསྡུས་ཏེ། གོང་དུ་ཆོས་ལྔས་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་སྡུད་ཚུལ་ལུང་དྲངས་པ་ལྟར་ཡོངས་གྲུབ་ནི་ཆོས་ལྔ་ལས་དེ་བཞིན་ཉིད་གཅིག་པུས་བསྡུས་ཤིང་། གཞན་དབང་ནི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོགས་ཆོས་བཞིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས།¹⁸ གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་བསྡུས་པ་ཡང་ཡིན་ན། དེས་ན་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གང་སྨྲས་པ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། དེར་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པའི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བསམ་པ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་དོགས་པ་བསུས་ཏེ་དེ་ལ་ལན་དང་བཅས་པ་མཛད་པས་སོ།།

དེས་ན་དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་སྤྱི་དོན་ལས།¹⁹ ཕྱི་མ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་འདི་གཉིས་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་དང་མི་འགལ་ལམ་སྙམ་ན་མི་འགལ་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དོན་དམ་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པས་ཡོངས་གྲུབ་ཅེས་བརྡ་སྦྱར་བ་ཡིན་གྱི། ཡོངས་གྲུབ་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དབུས་མཐའི་འགྲེལ་པ་འོད་ཟེར་ཕྲེང་བ་ལས།²⁰ ཚུལ་དེ་ལྟ་བུའི་དབང་དུ་ན་གནས་སྣང་མཐུན་པའི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པའི་བརྡ་སྦྱར་པའི་ཕྱིར་ལམ་བདེན་ཡང་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པར་བསྡུ་བའི་ཤོད་ཚུལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དག་པའི་གཞན་དབང་གི་བརྡ་སྦྱར་ན་ཡང་དགོངས་བཞེད་ཀྱི་དབང་གིས་མི་འགལ་བ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་བརྡ་སྦྱར་བ་ཙམ་ལས་དངོས་ནི་མ་ཡིན་ཞེས་དམ་བཅས་པ་ལ། གལ་ཏེ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གཞན་དབང་ཡིན་ན་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་མི་རིགས་ཏེ་དོན་དམ་པ་ཡོངས་གྲུབ་གཅིག་པུ་ཡིན་པས་སོ། །རྟགས་གྲུབ་སྟེ་དབུས་མཐའ་ལས།²¹ དམ་པའི་དོན་ནི་གཅིག་པུའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཟེར་ན།

དེ་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་ལྡོག་པ་ནས་དང་པོ་གཉིས་ཀུན་རྫོབ་དང་ཕྱི་མ་ཡོངས་གྲུབ་གཅིག་པུ་དོན་དམ་དུ་བཞག་པ་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་དོན་དམ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པ་མིན་པའི་དོན་མ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་བཞིན་མཛོད་ལས།²² དངོས་པོ་ལ་དང་པོ་གཉིས་ཀུན་རྫོབ། ཕྱི་མ་དོན་དམ་དུ་གནས་སོ། །ཐུབ་པའི་དགོངས་པ་དང་སྦྱར་བ་ནི། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ལ་བདག་དང་ཆོས་ཀྱིས་སྟོང་པ་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་པས་ན། དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་བཀའ་ཐམས་ཅད་ངེས་དོན་ཡིན་ཅིང་། ཞེས་དང་།

དེ་བཞིན་དུ་དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་སྤྱི་དོན་ལས།²³ གཞན་དབང་ཉིད་ལ་གནས་ཚུལ་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་དབང་བཙན་དུ་བྱས་ན་དོན་དམ་དང་། སྣང་ཚུལ་དབང་བཙན་དུ་བྱས་ཏེ་གཞལ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བསྡུར་རུང་བའི་གནད་ཀྱི་དོན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་ལུང་འདིའི་དགོངས་པའང་གཞན་དབང་ལ་གཞན་དབང་མཐར་ཐུག་གམ་དག་པའི་གཞན་དབང་དང་། སྣང་ཚུལ་ཙམ་མམ་མ་དག་པའི་གཞན་དབང་གཉིས་ལས་དང་པོ་དོན་དམ་དང་གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོག་རུང་བའི་དོན་ཡིན་པ་ལས། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཐ་སྙད་གནས་སྣང་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ནི་སྐབས་འདིར་འབྲེལ་བ་མེད་པས་ལུང་གི་དོན་དེ་ལྟར་གོ་བར་མི་བྱའོ།།

གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་དུ་ལུགས་འདིས་བདེན་གྲུབ་མི་འདོད་པ་བསྟན་ནས་མཇུག་བསྡུ་བ་ལ། བདེན་གྲུབ་མི་འདོད་པ་བཤད་པ་དང་། བསྔོ་བས་མཇུག་བསྡུ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སེམས་ཙམ་པས་བདེན་པར་གྲུབ་པ་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་བཞེད་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ཞིང་། དེའང་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་ཡང་རྒྱབ་རྟེན་གྱི་ལུང་རེ་ཡོད་པས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་མཚམས་ངེས་ཅན་ཞིག་མ་རྙེད་ཀྱང་འདིའི་ཐད་ཁོ་བོས་རྟོག་འཆར་མདོ་ཙམ་ཞིག་གླེང་ན། ལུགས་འདིར་དོན་དམ་དུ་ཁས་བླངས་ན་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་མི་སེམས་ཏེ། འདིས་དོན་དམ་དུ་འདོད་ཚུལ་ནི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གམ་རིགས་པའི་རྙེད་དོན་དུ་འདོད་ཚུལ་ཡིན་པ་ལས། སྟེང་འོག་ཕྱོགས་མཚམས་ཆ་གང་དུ་ཡང་དབྱེ་རྒྱུ་མེད་པའི་རྡོག་རྡོག་རིལ་རིལ་ཞིག་དགོས་པ་ལུང་རིགས་གང་གིས་ཀྱང་མ་གྲུབ་ལ། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དང་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་གཉིས་ཀ་བཞེད་པས་ལུགས་འདིའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་ཐར་ལམ་ཡོད་པར་གྲུབ་བོ།།

གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་ཀ་མ་གྲུབ་ཀྱང་སྣང་གཞི་གཞན་དབང་གི་རྣམ་ཤེས་རང་རིག་རང་གསལ་ཙམ་དོན་ལ་འདོད་དེ། དེ་མ་དག་པའི་སྐབས་སུ་འཁོར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྣང་གཞི་དང་དག་པའི་སྐབས་སུ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་གཞི་ཡིན་པས་སོ། །དེ་དབུ་མ་པའི་རིགས་པས་དཔྱད་ཚེ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཐལ་བ་ནི་གྲུབ་མཐའ་འོག་མ་འོག་མའི་མཐོང་དོན་ལ་གོང་མ་གོང་མས་སུན་འབྱིན་ཚུལ་ཙམ་ལས། སེམས་ཙམ་པས་བདེན་གྲུབ་ཅེས་པ་ཞིག་ཁས་བླངས་པའི་ནག་ཉེས་ཡོད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ།།

སེམས་ཙམ་པས་མཐར་ཐུག་སྣང་གཞི་གཞན་དབང་གི་རྣམ་ཤེས་ཤིག་ཁས་ལེན་དགོས་ཏེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ་ཐེག་མཆོག་བདུད་རྩིའི་དགའ་སྟོན་ལས།²⁴ སོ་སོ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སམ་འོད་གསལ་བའི་སེམས་དེ་མེད་ན་སློབ་ལམ་དུ་ཆོས་ཉིད་བདེན་པ་རྟོགས་པའི་བློ་ཡོད་པར་མི་རིགས་ལ་མི་སློབ་པའི་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཀྱི་དུས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མེད་ན་ཐེག་དམན་མྱང་འདས་མར་མེ་ཤི་བ་ལྟ་བུ་དང་ཁྱད་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ཕྲིན་ལས་མི་ཟད་པ་ཇི་ལྟར་འདོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོ།།

གཉིས་པ་བསྔོ་བས་མཇུག་བསྡུ་བ་ནི།

སྔོན་བྱུང་མཁས་པའི་གསུང་དང་མི་མཐུན་པ།།
དངོས་སྟོབས་རིགས་པའི་ལམ་ལས་ཕྱིར་ལྡོག་སྟེ།།
ནོར་དང་འཁྲུལ་བའི་དྲི་མས་གང་སྦགས་པ།།
ཡེ་ཤེས་སྤྱན་ལྡན་རྣམས་ལ་བཟོད་པར་གསོལ།།

གཞན་ཕན་སེམས་པའི་སྤོབས་པ་མ་མཆིས་ཀྱང་།།
སྟེས་དབང་བདག་འདྲ་རེ་འགར་ཕན་སྲིད་ན།།
རྣམ་དཀར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཇི་སྙེད་ཀུན།།
འགྲོ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་རུ་བསྔོ།།

1. སེར་བྱེས་པར་མ། ཤོག་གྲངས། ༨༣
2. སེར་བྱེས་པར་མ། ཤོག་གྲངས། ༩༧
3. ཡེ་ཤེས་སྡེའི་པར་མ། བསྟན་འགྱུར་སྤྱིའི་དེབ་གྲངས། ༡༦༩ ཤོག་གྲངས། ༤༦
4. ཝཱ་ཎ་མཐོ་སློབ་དཔལ་ས་སྐྱའི་སློབ་གཉེར་ལྷན་ཚོགས་པར་མ། ཤོག་གྲངས། ༢༥༨
5. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༡༧ ཤོག་གྲངས། ༢༡༠
6. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༤༦ ཤོག་གྲངས། ༢༥༣
7. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༤༢ ཤོག་གྲངས། ༣༦
8. སེར་བྱེས་པར་མ། ཤོག་གྲངས། ༩༨
9. ཡེ་ཤེས་སྡེའི་པར་མ། བསྟན་འགྱུར་སྤྱིའི་དེབ་གྲངས། ༡༦༩ ཤོག་གྲངས། ༤༦
10. ཝཱ་ཎ་མཐོ་སློབ་དཔལ་ས་སྐྱའི་སློབ་གཉེར་ལྷན་ཚོགས་པར་མ། ཤོག་གྲངས། ༢༥༨
11. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༢༧ ཤོག་གྲངས། ༣༠
12. ཡེ་ཤེས་སྡེའི་པར་མ། བསྟན་འགྱུར་སྤྱིའི་དེབ་གྲངས། ༡༦༩  ཤོག་གྲངས། ༥༧
13. སེར་བྱེས་པར་མ། ཤོག་གྲངས། ༩༨
14. ཡེ་ཤེས་སྡེའི་པར་མ། བསྟན་འགྱུར་སྤྱིའི་དེབ་གྲངས། ༡༦༩  ཤོག་གྲངས། ༤༦
15. ཐཱའི་ཝན་པར་མ། ཀློང་ཆེན་བཀའ་འབུམ་དེབ་གྲངས། ༡༤  ཤོག་གྲངས། ༧༦
16. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༢༧ ཤོག་གྲངས། ༢༠
17. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། ༡༦ ཤོག་གྲངས། ༣༤༤
18. ཡེ་ཤེས་སྡེའི་པར་མ། བསྟན་འགྱུར་སྤྱིའི་དེབ་གྲངས། ༡༦༩ ཤོག་གྲངས། ༥༧
19. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༢༧ ཤོག་གྲངས། ༣༠
20. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༤༢ ཤོག་གྲངས། ༤༢
21. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༡༦ ཤོག་གྲངས། ༣༤༣
22. ཐཱའི་ཝན་པར་མ། ཀློང་ཆེན་བཀའ་འབུམ་དེབ་གྲངས། ༡༤ ཤོག་གྲངས། ༧༨
23. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༢༧ ཤོག་གྲངས། ༢༡
24. སྔ་འགྱུར་རིག་མཛོད་རྩིས་འཕྲུལ་པར་མ། དེབ་ཕྲེང་། ༤༦ ཤོག་གྲངས། ༩༤